Czym jest kortyzol i za co odpowiada?

Kortyzol to najprościej ujmując hormon steroidowy odpowiadający za stężenie glukozy we krwi (im więcej stresu doświadczasz na co dzień, tym wyższy jest jej poziom). W fizjologii najwyższe stężenie kortyzolu we krwi jest w godzinach porannych. Najniższe natomiast w okolicach północy.

Kortyzol - jakie jest główne zadanie tego hormonu?

Głównym zadaniem hormonu steroidowego jest maksymalizacja stężenia poziomu glukozy we krwi - najczęściej dzieje się to podczas sytuacji stresowych.

Rola kortyzolu w organizmie

Warto również wspomnieć, iż kortyzol wpływa także na gospodarkę białkową (nasilając rozpad białek), węglowodanową (powiększając glukoneogenezę i glikogenolizę) oraz tłuszczową (poprzez zwiększenie rozpadu trójglicerydów).

Kortyzol wzmacnia dodatkowo działania innych hormonów stresu tj.:

• adrenalina,
• noradrenalina.

Oddziałuje również pozytywnie na układ krążenia, maksymalizując częstotliwość skurczów serca.

Wpływ kortyzolu na organizm człowieka - 5 istotnych aspektów:

• zwiększa wydzielanie soku żołądkowego,
• działa przeciwzapalanie,
• ma działanie immunosupresyjne,
• poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego,
• ogranicza wchłanianie wapnia oraz fosforu.

Co ciekawe - syntetyczne pochodne hormonu stresu sprawdzają się w kontekście leczenia stanów astmatycznych. W jaki sposób? Często właściwie wspomagają działanie adrenaliny (innego hormonu odpowiadającego za stężenie glukozy we krwi).

Kortyzol - kiedy badać stężenie hormonu stresu we krwi?

Stężenie hormonu stresu we krwi powinniśmy zbadać w kilku sytuacjach, w których podejrzewa się u nas m.in.:

• bezsenność,
• depresję,
• niedoczynność (lub nadczynność) tarczycy.

Wskazaniem do zbadania kortyzolu okazuje się także podejrzenie zespołu Curshinga. Choroba ta objawia się w postaci depresji, bezsenności, nadmiernego odkładania się tkanki tłuszczowej oraz nadciśnienia tętniczego czy też zmniejszonego libido. Wszystko to jest konsekwencją nadmiaru hormonu stresu. U kobiet mogą występować w tym przypadku również zaburzenia miesiączkowania (np. nieregularne miesiączki lub ich całkowity brak od minimum 3-4 miesięcy).

Ile kosztuje badanie kortyzolu?

Badanie kortyzolu wiąże się najczęściej z wydatkiem rzędu 60-85 zł. Finalna kwota zależy oczywiście od indywidualnych cen podawanych przez konkretne laboratoria. Cena może różnić się od rodzaju wykonanego badania - możemy wykonać badanie krwi lub moczu (badanie krwi jest najczęściej ok. 10-20 zł droższe).

Kortyzol a tycie - jak to wygląda w praktyce?

Niski poziom kortyzolu we krwi powoduje, że jesteśmy w stanie jeść więcej słonych przekąsek i kalorycznych dań (w tym również tzw. fast-foodów). Osoby, które mają problemy z hormonem glikortykosteroidowym, wykazują nadmierną niechęć do aktywności fizycznej (m.in. dlatego, że organizm skupia się na przetrwaniu, co powoduje trudności z radzeniem sobie w stresujących sytuacjach).

„Pamiętajmy - niski poziom kortyzolu we krwi nie sprawia, że człowiek „sam z siebie” zaczyna tyć. Ze względu na obniżony stan hormonu glikortykosteroidowego wzmaga się apetyt, co w konsekwencji powoduje jedzenie ponadprzeciętnej ilości pożywienia i skutkuje odkładaniem nadmiernej ilości tkanki tłuszczowej. To z kolei przekłada się na zwiększenie ryzyka otyłości. Jeżeli nie chcesz przytyć - musisz jeść tyle kalorii, ile potrzebuje Twój organizm (nie mniej i nie więcej).” - ekspert ds. dietetyki Musclepower.pl

Oblicz swoje dzienne zapotrzebowanie kaloryczne: wykorzystaj nasz Kalkulator Kalorii!

Kortyzol a odchudzanie - czy nieprawidłowe stężenie kortyzolu we krwi utrudnia odchudzanie?

Biorąc pod uwagę aktualne standardy, nieprawidłowe stężenie kortyzolu we krwi nie tylko utrudnia odchudzanie, ale także prawidłowe funkcjonowanie w ciągu dnia. Pacjenci, u których zaobserwowano nadmiar kortyzolu, mogą mieć bardzo charakterystyczny „żabi brzuch” czy też „bawoli kark”. Jest to bezpośrednio powiązane z systemem obronnym ludzkiego organizmu. Wówczas na skutek długotrwałego stresu organizm zaczyna magazynować tłuszcz w celu przetrwania.

Jak obniżyć poziom kortyzolu? - 5 sposobów na redukcję stresu

Poziom kortyzolu można obniżyć naturalnymi sposobami. W pierwszej kolejności powinieneś zadbać o prawidłowy sen i regularne ćwiczenia fizyczne. Warto również zdecydować się na treningi medytacji, stosowanie ziół oraz przebywanie wśród ludzi, których lubisz. Poniżej przedstawiamy 5 sposobów na redukcję kortyzolu we krwi!

Zadbaj o prawidłowy sen

Podczas snu wytwarzana jest melatonina. To jeden z najważniejszych oksydantów działających przeciwzapalnie. Gdy śpimy, organizm pozbywa się także toksyn, produkuje hormony i walczy z infekcjami, skutecznie normując kortyzol.

Regularnie ćwicz

Umiarkowany wysiłek fizyczny dostosowany do możliwości Twojego ciała wspomaga wytwarzanie endorfin, które ułatwiają „walkę” ze stresem. Do najczęściej praktykowanych form ruchu należą m.in.:

• treningi siłowe z obciążeniem,
• ćwiczenia z masą własnego ciała,
• bieganie,
• gra w sporty zespołowe (rekreacyjna),
• joga,
• basen,
• codzienne spacery na świeżym powietrzu.

Warto również wspomnieć, iż spokojne formy aktywności fizycznej relaksują ciało i umysł. Co ciekawe - nadmierne obciążanie naszego organizmu podnosi poziom kortyzolu, wpływając również na gorsze funkcjonowanie układu nerwowego (do 2-3 godzin po wyczerpującym treningu).

Sprawdź akcesoria do treningu w domu.

Medytuj

Medytacja niesie za sobą wiele zalet tj.:

• obniżenie ciśnienia krwi,
• uspokojenie oddechu,
• zmiana częstotliwości fal mózgowych,
• możliwość osiągnięcia stanu głębokiego relaksu.

Ogólnie rzecz biorąc, medytacja pomaga obniżyć kortyzol w organizmie ze względu na tzw. wyciszenie całego ciała.

Stosuj zioła

Regularne stosowanie ziół nie wpływa na organizm leczniczo, jednak poprawia jego funkcjonowanie. Naturalne substancje skutecznie regulujące poziom kortyzolu to m.in.:

• korzeń lukrecji,
• żeń-szeń,
• ashwaganda.

Rekomendujemy również stosować olejki CBD - w umiarkowanych ilościach działają wyciszająco na organizm.

Sprawdź teraz: Jakie są najlepsze preparaty multiwitaminowo-mineralne?

Spotykaj się z przyjaciółmi

Osoby, które przebywają regularnie w otoczeniu osób bliskich - czyli przyjaciół lub rodziny lepiej radzą sobie ze stresogennymi sytuacjami. Świadomość wsparcia drugiej osoby oddziałuje również w pozytywnym znaczeniu na naszą pewność siebie, co także przyczynia się do unormowania kortyzolu.

Podsumowanie

Kortyzol to hormon steroidowy, który odpowiada za stężenie glukozy we krwi. Jego nadmiar lub zbyt mała ilość może wiązać się z licznymi efektami ubocznymi tj. bezsenność, depresja, ponadprzeciętne nagromadzenie tłuszczu (np. na brzuchu lub w okolicach karku) lub większe zmęczenie.

Aby temu zapobiec, należy regularnie ćwiczyć, wysypiać się i profilaktycznie stosować zioła czy też medytować. Jeżeli masz wątpliwości co do stanu swojego organizmu - koniecznie zbadaj poziom kortyzolu (być może unikniesz problemów z tarczycą oraz innych, komplikujących życie chorób z podłoża stresogennego).

FAQ - najczęstsze pytania i odpowiedzi

Jak obniżyć kortyzol?
Kortyzol można obniżyć poprzez regularne ćwiczenia, wysypianie się czy też codzienną medytację. W tym przypadku warto również stosować zioła (np. korzeń lukrecji lub ashwaganda) i regularnie nawiązywać nowe kontakty międzyludzkie, spotykając się również ze swoimi przyjaciółmi.
Rozwiń
Jakie są objawy niskiego kortyzolu?
Pierwszymi objawami niskiego kortyzolu we krwi jest zazwyczaj bezsenność, podejrzenia depresji lub zaburzeń związanych z tarczycą (np. jej nadczynność lub niedoczynność).
Rozwiń
Jakie jest prawidłowe stężenie kortyzolu we krwi?
Prawidłowe stężenie kortyzolu we krwi w godzinach porannych powinno wynosić ok. 6-23 µg/dl, a wieczorem od 3 do 8 µg/dl.
Rozwiń